تحولات مصر و تأثیر آن بر ژئوپلیتیک منطقه خاورمیانه پس از سقوط حسنی مبارک

مصر به عنوان یک بازیگر ژئوپلیتیک محور، کلید ایجاد یا تغییر توازن استراتژیک در خاورمیانه و آفریقای عربی است و تغییر در نوع و ماهیت نظام سیاسی این کشور، به مثابه تغییر در توازن استراتژیک و متعاقبا تغییر در ترتیبات امنیتی و مناسبات سیاسی منطقه خواهد بود. تحولات داخلی کنونی در مصر و شکل گیری جنبش مخالف فراگیر در مقابل رژیم مبارک، که بعد از تحولات تونس و فرار بن علی رئیس جمهور این کشور آغاز شد و به کنارگیری مبارک از قدرت منجر شد، نشانگر آغاز مرحله جدیدی در حیات سیاسی مصر است که ساختار و فضای سیاسی داخلی و احتمال جهت گیری های سیاست خارجی آن کشور را با دگرگونی هایی، هر چند متفاوت، روبه رو می کند. در این پژوهش سعی شده است با تحلیل وقایع مصر به تحلیل ژئوپلیتیکی پرداخته و اثرات آن را در منطقه مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج حاصله نشان می دهد که هرچند سرانجام تحولات مصر هنوز مشخص نشده است و تحولات ماه های آینده سطح تغییر و تحولات در این کشور را مشخص می کند، اما دگرگونی در نظام سیاسی و ساختار قدرت در این کشور و انجام اصلاحات سیاسی و اقتصادی، فارغ از گستره و عمق آن، ضروری و محتمل به نظر می رسد. به عبارت دیگر، مصر پس از مبارک، با وجود ابهامات و موانع و محدودیت ها، به سوی نظام سیاسی متکثر و فضای باز سیاسی حرکت خواهد کرد و دیدگاه ها و آراء مردم، جزئی غیرقابل چشم پوشی در پویش ها و تصمیم گیری های نظام سیاسی خواهد بود. هرچند که عمق اصلاحات و زمان قطعی تحقق تکثرگرایی و فضای باز سیاسی هنوز مشخص نیست، اما بازگشت شرایط سیاسی مصر به دوره اقتدارگرایی مبارک، بسیار بعید به نظر می رسد. کلید واژگان: مصر، تحولات ژئوپلیتیکی، حسنی مبارک، خاورمیانه